Eng Geschicht vum SPRINGTIME MAGAZINE zu COCHINCHINA - Deel 1

Hits: 240

     NEng Zuel vu veteranen Noriichten an den 30er a 40er huet sécher gegleeft datt den Här DIỆP VĂN KỶ selwer dee Mann war, deen als éischt d'Initiativ geholl huet fir den éischte Fréijoersmagazin ze publizéieren, no senger Unhängung un de Pressekrees - nämlech de "Đông Pháp" thời báo (Franséisch Indochina Zäit Magazin) vum Gemengerot NGUYỄN KIM ĐÍNH am Joer 1927.

     AOch wann dee Magazin am Besëtz vum NGUYỄN KIM ĐÍNH war - Seng Redakter war TRẦN HUY LIỆU - The Đông Pháp Zäit (Fig. 1) war déi eenzegaarteg Magazin, déi d'nationalistesch Bewegung ugepaakt huet - déi deemools extrem opgereegt gouf - sou datt et d'Opmierksamkeet vun de Massen geséchert huet, déi se begréisst a gelies huet. Aus deem Grond, géint Enn 1927, huet de Springtime Time Magazin mat enger bescheidener Säitenzuel an enger normaler Gréisst säin Optrëtt gemaach, a roude a schwaarze Faarwen gedréckt an direkt ausverkaaft.

     How war den Inhalt vun de Lieser esou häerzlech begréisst? War et wéinst der Erscheinung vu groussen Nimm vu Politiker wéi PHAN CHÂU TRINH, PHAN BỘI CHÂU oder BÙI QUANG CHIÊU? D'Wourecht beweist ganz am Géigendeel - Et war wéinst der "exzentreschen" Dichter NGUYỄN KHẮC HIẾU mat sengem Gedicht "Genéisst d'Fréijoer" (Chơi Xuân). Liest d'Gedicht "Chơi Xuân” geschriwwen am einfachen Stil vun den 30er a 40er, kënne mir ufanks gleewen, datt hien eis d'Freed an d'Inspiratioun vun engem Drénken bezunn huet wann hien säi Glas Wäin mat engem Schlof eidel gemaach huet, awer am Géigesaz zu eisem Glawen, hien war eigentlech maachen, e virleefeg Summatioun vun all verschiddene Manéiere fir Fréijoerszäit duerch all historesch Perioden ze genéissen, vu China bis an eist Land. Dat alles mat humanisteschen, politeschen a militäreschen Sënner..., fir de Patriotismus z’erwächen.

     ADësen Dichter, deen an där Zäit, obwuel scho befreit war vun de Bindungen vun der chinesescher a chinesescher transkribéierter vietnamesescher Literatur, e franséische Liewensstil ze féieren a Franséisch ze léieren, nach ëmmer net konnt briechen mat sengem "parallel Konstruktiounen“ koum den Optrëtt vun der Thun Chung (Miraculous Bell) Fréijoersausgab 1929 – Et ass bedauerlech, datt de Thun Chung war kuerz-gelieft; et huet säin Optrëtt de 7. Januar 1929 gemaach a gestuerwen de 25. Mäerz 1930 ganz jonk.

   The Thun Chung all Dag haten e puer Distichen déi deemools vu senge Lieser ganz appréciéiert goufen:

  "D'Moiesklack kléngt eis Landsleit déi bescht Wënsch fir déi dräi glécklech Tết Deeg. Iwwer ängschtlech a voller Léift fir eist aalt Land, hoffen mir datt mir an dëse Fréijoersdeeg vill gutt Méiglechkeeten hunn. "

    A ähnleche Fall war de vun TRẦN THIỆN QUÝ - wann zoustänneg vun der Trung Lập (Onparteiesch) deeglech, hie war immens vun de Lieser appréciéiert, mä wann Dir mat der Công Luận, Hien huet lues a lues dës Unerkennung verluer.

 

 

     TD'Fréijoersausgab - an deem Fréijoer publizéiert - obwuel ausgeschafft an opgeflüstert - huet nach ëmmer d'Schicksal vun der Natioun duerch all aner historesch Period ze deelen. Déi éischt war d'Period vun der wirtschaftlecher Kris - an am Fréijoersausgab, deen de 14. Februar 1931 publizéiert gouf, huet den Auteur NGUYỄN Ván BA, den Editeur, sech iwwer d'Misère vun de Leit a Cochin China a sengem Artikel beschwéiert mam Titel: "Tết vum leschte Joer an Tết vun dësem Joer". Loosst eis e Paragraf, gefëllt mat Pessimismus, a sengem Artikel nach eng Kéier liesen fir et mat engem Liewensliewende Paragraf ze vergläichen Tản Đà Den NGUYỄN KHẮC HIẾU hat a sengem Artikel mam Titel geschriwwen: "Genéisst d'Fréijoer", uewen ernimmt.

   "... Wärend mir déi lescht Tet Zäit genoss hunn, ware mir alleguer sécher datt mir dëst Joer Tết Zäit kënne genéissen, awer mir hu wierklech net erwaart datt et esou wier. D'lescht Joer hate mir keng Tết Zäit wéi dëst Joer Tết Zäit a fir d'Wourecht ze soen, mir hunn nach ni eng ähnlech Tết Zäit an der Cochin China Geschicht".

             Wéi traureg ass dëst Joer d'Zäit?  
            Wéi traureg ass dës Tân Vi Tết Zäit?

     Ian den 30er Jore goufen et net vill Zeitungen geschriwwen an "qu nc" (latiniséierter Nationalsprooch), obwuel de literaresche Public d'Bekanntschaft mat de latiniséierte Wierder gemaach huet. Ënnert deene rare Zeitungen, déi Thần Chung all Dag war déi aussergewéinlechst.

     Among de Grupp vun newsmen schreiwen Fréijoer Zeitungen an Zäitschrëften, der Công Luận (Ëffentlech Meenung) all Dag hat e merkbare Leedungsprinzip: dee fir all Fréijoersausgab eng separat Grupp vun Redaktoren ze hunn - zum Beispill déi speziell Fréijoersausgab vum Joer 1931 gouf vun den Redaktoren NGUYỄN VĂN BA a PHÚ ĐỨC geschriwwen. Mat de folgende Fréijoersspezialitéiten koumen den Tour vum VÕ KHẮC THIỆU, DIỆP VĂN KỶ, duerno TRẦN THIỆN QUÝ.

     Although vun de Lieser appréciéiert iwwerdeems se nach mat der Thần Chung all Dag - de Grupp Kỷ, Ba d'Prestige goufen manner wéi si fir d'Aarbecht gaangen Công Luận deeglech.

    "... Denkt net un wäit ewech, zanter dem leschten Tân Vi Joer (1871) bis elo, nodeems se ënner dem franséische Protektorat waren, huet jiddereen a Cochin China glécklech gelieft, an all Kéier wann Tết koum, hunn d'Leit gedronk fir glécklech ze begréissen. d'Fréijoer bis d'lescht Joer (1930), wou d'Atmosphär an d'Szenen net esou glécklech a lieweg waren wéi an der Vergaangenheet, mä vu siwwenzeg bis aachtzeg Prozent vun der Tết-Atmosphär nach ëmmer ze gesinn ass.

    Jiddereen, deen op dësem Land gebuer ass, géif dat erkennen. Allerdings ännert sech alles an dëser Tân Vi Tết Zäit, et kann ee soen datt mir d'lescht Joer eng Zehnfach Aktivitéiten haten, während dëst Joer net emol nëmmen eng hunn. D'lescht Joer konnt e Buttek dee Seidewiever op der Catinat Strooss verkeeft all Dag véier oder fënnefhonnert Seid Piaster verkafen, dëst Joer konnt et nëmmen drësseg oder véierzeg Piaster pro Dag verkafen. Jidderee beschwéiert sech mat engem Verloscht ze treffen... "

     "... En anere Grond fir dës Situatioun ass d'Problemer déi zënter dem leschte Joer geschitt sinn. "

     Bmir sollten wëssen datt net all Fréijoerszeitungen an Zäitschrëften an eng "midd a traureg” Situatioun, well bestëmmte vun hinnen, mat hire wäitreegende Usiichten, eng gutt Zukunft virausgesot haten. Loosst eis eng Säit vun der Trung Lập (Onparteiesch) Fréijoersausgab geschriwwen vum TRẦN THIỆN QUÝ a publizéiert den 21. Januar 1933. Hien hat e franséische Spréch geléint fir d'Verännerunge vum Wuelstand an Ënnergang, Chancen an Ongléck ze erzielen - als éiweg Philosophie.

 

   "... D'Fransousen hunn e Spréchwuert dat seet: "Et ass e kranke Wand, dee kee gutt bléist". Hei ass d'Gutt éischter lues ze kommen, awer jidderee erkennt datt et wierklech existéiert.   

   „Wann net, wéi komme sinn eis Annamesen elo wëssen, wéi Seefe fabrizéieren, Strëmp weven, Holzschong maachen a Liederschong maachen; sou vill Handwierker déi fréier fir d'Chinesen reservéiert waren. A wann net, wéi komme sinn eis Annamesen elo wëssen, wéi ee Restaurant, Coffeeshops opmaache kann, a Chinesesch Zopp a Chinesesch Nuddelen verkafen. " 

    A puer Joer méi spéit, der Press gouf vill vun "Fräiheet“ esou gouf et besonnesch an de Joren 1938-1939 zimlech entwéckelt. Wéi de Krich awer ausgebrach ass, ware vill Zeitungen suspendéiert ginn, mat villen Neiegkeeten, déi verhaft a agespaart goufen. Déi Press an eng dramatesch Situatioun gefall. Deemools konnten d'Leit nëmme bestëmmten Zeitungen gesinn wéi z Điện Tín (Daily Telegraph), Sài Gòn (Saigon), Truyền Tin (Kommunikatioun) an Dân Báo (People's Zeitung).

     Wa Bezuch op de Dân Báo (People's Newspaper) - Neiegkeeten BÙI THẾ MỸ hat 3 hannereneen publizéiert Fréijoersproblemer: an 1940-1941-1942. Nieft hinnen hunn d'Zäitschrëften vun ĐẶNG NGỌC ÁNH a MAI VĂN NINH an de Joren 3-1943 an 1944 1945 Ausgaben publizéiert.

    If den Niddereg"Ton“ an enger Zäit vun der wirtschaftlecher Kris geluecht ginn ass, dann, wéi d'Krichszäit koum, huet dee selwechten Toun nach ëmmer d'Massen mat hirer verréckter Psychologie gedéngt. Loosst eis en Artikel noliesen deen op der Bäinumm Tín zu 1945.

  "... Nëmmen déi Leit, déi sech ënnert enger Grouf geschützt haten, konnten wëssen, wéi déif de Buedem ass; an nëmmen déi, déi op d'Mier gaangen waren, konnten wëssen, wéi immens d'Mier war. An deene leschte 6 Joer war eist Land ähnlech wéi e Schëff dat um Mier steet, wärend am Land nach ëmmer e klengen Trench ass fir ze schützen. "

   PDem Mënsch seng Onvollstännegkeet besteet doran ze denken datt aner Leit méi geseent gi wéi si selwer, wärend se tatsächlech all Dag vill méi Segen kréien wéi hir Matbierger. Egal wéi kleng de Segen ass, mir sollten eis glécklech fillen et ze hunn, well et ass ganz vun eis selwer erstallt, sou wéi den Ënnerdaach, obwuel enk, nach ëmmer den Drock vum Wand kämpft, souwéi déi schaarf Bommefragmenter.

   That war d'Situatioun zu CochinChina déi HỒ BIỂU CHÁNH ee vun den historeschen Zeien ass.

    La Richtung Hanoi - d'Wieg vun der ganzer Natioun - hunn d'Newsleit duerch Zäitschrëften wéi z.B. Tri Tân (Wëssen vum Neien), Thanh Nghị (Ëffentlech Meenung), Trung Bắc Chủ nhật (Central and Northern Sunday) hannerlooss fir eise Gewënn en räiche Schatz vun Dokumenter, benotzt fir de Press an Literaturkreesser. Riichtaus gesinn d'Fréijoersproblemer vun Trung Bắc Chủ nhật, Phong Hóa an Ngày Neen hat de Geescht vun de Cochin Chinese Lieser eruewert.

... aktualiséiert ginn ...