CHỮ NÔM oder de fréiere vietnamesesche Skript a seng Vergaangenheet Contributiounen zur vietnamesescher Literatur - Sektioun 2
Hits: 494
Nguyễn Khắc-Kham*
... weiderfuere fir Sektioun 1:
D'Struktur vum Nôm Skript **
Sou wäit wéi ka beuerteelt ginn aus dëse Meeschterstécker vun der Vietnamesescher Literatur am Chữ Nomm, dëst Skript ass net sou fantagesch an irrational wéi e puer vu senge Kritiker behaapt hunn. Tatsächlech gouf et duerch zimlech präzis an och rigid Reegele regéiert.
An eiser fréierer Studie iwwer Auslännesch Prêten a Vietnamesesch mir hunn e puer Beispiller vun hiren Haaptmuster ginn. Mir wäerten vun dëser Geleeënheet profitéieren fir hir Struktur esou voll ze beschreiwen wéi mir kéinten mat Materialien, op déi mir Zougang hunn.
Wéi richteg vum Prof observéiert. Rokuro Kanno, déi Vietnamesesch Chữ Nomm weist opfälleg Ähnlechkeeten mat de Japaner Kana an d'Japaner Kokuji 國 字An. Folgend sinn e puer Beispiller, déi hien ofginn huet. An kojiki 古 事 記, déi phonetesch a semantesch Virliesunge vu chinesesche Personnagen, déi och gebraucht ginn Chữ Nôm ginn allebéid u sengem Compiler O beschäftegtnee YasumaroAn. Sou gëtt déi phonetesch Duerstellung a sou Eegennimm benotzt 須 佐 wéi fir / susa / vun, fir / suga / vun. Dës fonetesch Method ass komplett am berühmte Song ugaang ugeholl “Yakumo tatu…” Déi phonetesch Duerstellung ass keen dominante Stroum ausser a richtegen Nimm a Lidder. Och bei Eegennimm ass déi fonetesch Method net ëmmer adoptéiert 須 佐 之 男 命 (haasusanowo) gëtt vun der semantescher Method vertruede ausser 須 賀 / susa /, wat och an esou Beispiller prevalent ass 須 賀 宮 wéi an (Asinaduti) 足 名 椎 (Inada-kee Miyanusi) etc. Niewent den zwee genannte Beispiller, huet de Prof. Rokuro Kanno zitéiert och déi Instanzen dëst {ima, fréi {fazime, Zäit {TOKi, Wolleken {kumo, Song {uta, Gott {kami, éischten {kubi. d' hui-ech Personnagen nei geschaf ginn souwuel a Japan wéi am Vietnam fonnt, z. giời gëtt erstallt andeems de Charakter kombinéiert gëtt an. D'Personnagen erfonnt a Japan, de sougenannten Kokuji (Nationale Charakterz.B.sasaki), (tauge), 杜 (mori) etc ... sinn d'Entwécklunge vun der hui-ech Zeechen op déi selwecht Manéier wéi de Nôm Charakter, giw.
Trotz all dëse scheinbar Ähnlechkeeten, am Hibléck vun den Ënnerscheeder tëscht der japanescher an der vietnamesescher Sprooche wat hire phonetesche System an den historeschen Hannergrond vun de Chinesesch Schreiwen Afloss, d'Struktur vun Chữ Nomm huet seng sengesgläiche Originalitéit bewahrt, sou wéi et kloer duerch seng verschidde Bildungsmuster gesi gëtt.
Chinese Charaktere geléint vum Chữ Nôm fir een eenzege Morphen a Vietnamesesch ze vertrieden, kann eenzel oder a Kombinatioun benotzt ginn.
I. Een eenzege chinesesche Charakter gëtt benotzt fir duerzestellen
1) A Vietnamesesch Morphen vu Chinese Hierkonft, déi genau déi Sino-Vietnamesesch Liesung an d'Bedeitung vum entspriechende Chinese Charakter huet.
Ex .: + Chinesesche Charakter 頭 đầu (Kapp), 袄 ao (rob, Tunika).
2) A Vietnamesesch Morpheme vu chineseschen Hierkonft, déi d'Bedeitung vum entspriechende Chinesesche Charakter bewahrt huet, awer deem hir Vietnamesesch Liesung liicht anescht war wéi d'Sino-Vietnamesesch Liesung vum entspriechende Chinesesche Charakter.
Ex .: + Chinese Charakter Gesetz, Sino-Vietnamesesch Liesung: phap gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren phép (Gesetz, Regel).
+ Chinese Charakter Fändel, Sino-Vietnamesesch Liesung kỳ gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren cờ (Fändel).
+ Chinese Charakter 橋, Sino-Vietnamesesch Liesung: kiều gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren cầu (Bréck).
3) A Vietnamesesch Morphen wahrscheinlech vu chineseschen Origine, deem seng Bedeitung d'selwecht ass wéi dee vum entspriechende Chinesesche Charakter, awer deem säi Liesung am Verglach zum Sino-Vietnameseschen Liesen vum Chinesesche Charakter staark verännert gouf.
Ex .: + Chinese Charakter 捲, Sino-Vietnamesesch Liesung: quyển gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren cuốn (ze rollen).
+ Chinese Charakter Buch, Sino-Vietnamesesch Liesung bản, bổn gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren vốn (Haaptstad, Fongen).
4) A Vietnamesesch Morpheme vun der selwechter Bedeitung wéi de entspriechende Chinesesche Charakter awer deen hir Liesung ganz anescht ass wéi de Sino-Vietnameseschen Liesen dovun.
Ex .: + Chinesesche Charakter 役, Sino-Vietnamesesch Liesung: dịch, gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren việc (schaffen, Aarbecht, Beruff).
5) A Vietnamesesch Morpheme deem säi Lies ass d'selwecht wéi an der Sino-Vietnamesesch Liesung vum entspriechende Chinese Charakter, awer deem seng Bedeitung komplett anescht ass.
Ex .: + Chinesesche Charakter 戈, Sino-Vietnamesesch Liesung: Gütezeechen (lanz, späit) gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren Gütezeechen (laanscht kommen).
+ Chinese Charakter Nee, Sino-Vietnamesesch Liesung: một (ënner Waasser ze verschwannen, ënnerzegoen) gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren một (eng).
An dësen zwee Beispiller ass d'Sino-Vietnamesesch Liesung vum Chinese Charakter genau d'selwecht wéi d'Liesung vum Vietnameseschen Morpheme representéiert.
Ex .: + Chinesesche Charakter 朱 , Sino-Vietnamesesch Liesung choo (rout, vermilion) gëtt benotzt fir de vietnamesesche Morphem ze representéieren cho (ginn).
+ Chinese Charakter 箕, Sino-Vietnamesesch Liesung ky or cơ (schrecklech, sift) gëtt benotzt fir Vietnamesesch Morpheme ze representéieren Kia (dobaussen, dat).
An de leschten zwee Beispiller ass d'Sino-Vietnamesesch Liesung vum Chinese Charakter bal ähnlech wéi d'Liesung vum Vietnameseschen Morpheme representéiert.
Sou Chữ Nomm wéi an der zweeter, drëtter, véierter a fënnefter Kategorie abegraff vun DươNG Quảvun Hàm17 goufe vun Hồ Ngọc C anẩn18 wéi zu der selwechter Kategorie gehéieren Chữ Nomm representéiert vu chinesesche Personnagen deenen hir Sino-Vietnamesesch Liesung Toun Ähnlechkeeten mat hirer Vietnamesesch Liesung ubitt.
Et ginn laut der lescht e puer Fäll vun dësen Toun Ähnlechkeeten wéi folgend:
1) Kläng Ähnlechkeeten tëscht der Sino-Vietnamesesch Liesung vun engem Chinese Charakter an dem Liesen vun engem oder e puer Vietnamesesche Morphem ausser dem initialen Konsonant.
Ex .: + Chinesesche Charakter Board, Sino-Vietnamesesch Liesung: bản vläicht vertrieden phản in Nomm.
2) Kläng Ähnlechkeeten nëmmen als final Silbe oder nëmmen als de Vokal oder de Vokal Stärekoup virum Finale Konsonant.
Ex .: + Chinesesche Charakter 合, kann gelies ginn hợp, hạp, hiệp or hộp.
3) Heiansdo ass d'Sino-Vietnamesesch Liesung vum Chinesesche Charakter, dee benotzt gëtt fir e Vietnamesesche Morphem ze representéieren, ënnerscheet sech vun der Lescht souwuel duerch den initialen Konsonant an der leschter Silb.
Ex .: + Chinesesche Charakter 職, Sino-Vietnamesesch: chức kann och vertrieden, an Nomm, chắc or giấc.
4) Kläng Ähnlechkeeten als esou trotz der Differenz vun Téin ugesinn.
Ex .: + Chinese Charakter 吟, Sino-Vietnamesesch ngm gëtt och benotzt fir ze representéieren, in Nomm, ngấm, ngẫm or ngậm.
Déi uewe genannten an aner ähnlech Beispiller vun ze verstoen Chữ Nôm, mir sollten wëssen wéi eng initial Konsonanten, wéi d'Vokaler oder d'Vokal Stärekéip, wéi eng final Silben am Sino-Vietnameseschen Wuert entspriechen wat e chinesesche Charakter entsprécht an an der vietnamesescher Morpheme representéiert soll ginn Nomm benotzt gëtt als interchangeable ze ginn.
A) Ufankskonsonanten als austauschbar fir Representatioun zu Nôm ugesinn
a) Ufanks Konsonanten b-, ph-, v-
Ex .: + Chinesesche Charakter 卜, Sino-Vietnamesesch Liesung: bốc déi representéiert an Nomm esou Vietnamesesch Morphemen als bốc an Verméigen erzielen vläicht och vertrieden vốc;
+ Chinese Charakter Board, Sino-Vietnamesesch Liesung: bn vläicht och an representéieren Nomm phn, bản or vun.
b) Ufanks Konsonanten c-, k-, gh-, qu-
Ufanks Konsonanten c-, k-, gh-, qu- fréier austauschbar.
Ex .: + Chinesesche Charakter an, Sino-Vietnamesesch Liesung cập kann och vertrieden, an Nomm, cấp, gặp or kịp;
+ Chinese Charakter Grupp, Sino-Vietnamesesch Liesung: quần, däerf och vertrieden lénks zu Nôm.
c) Ufanks Konsonanten d-, t-, v-
Ufanks Konsonanten d-, t-, v- fréier austauschbar.
Ex .: + Chinesesche Charakter Sex, Sino-Vietnamesesch Liesung: tính or tanz vläicht och vertrieden dinn in Nomm;
+ Chinese Charakter 停, Sino-Vietnamesesch Liesung: ình kann och vertrieden, an Nomm, dành or đành.
d) Ufanks Konsonanten ch-, gi- a manner dacks tr-, x-
Ufanks Konsonanten ch-, gi- a manner dacks tr-, x- fréier austauschbar.
Ex .: + Chinese Charakter 執, Sino-Vietnamesesch Liesung: chp kann och vertrieden, an Nomm, Chup, giúp, xup, or xp op.
e) Ufanks Konsonanten l-, r-, tr-
Ufanks Konsonanten l-, r-, tr- fréier austauschbar.
Ex .: + Chinese Charakter 律, Sino-Vietnamesesch Liesung: luật kann och vertrieden, an Nomm, lọt, luột, lott, rọt or drot.
B) Silben als austauschbar ugesinn fir Representatioun am Bäinumm
a) ác, ắc, ấc, ức, ước
ác, ắc, ấc, ức, ước benotzt fir austauschbar ze sinn.
Ex .: + Chinesesche Charakter Norden, Sino-Vietnamesesch Liesung: bk kann och vertrieden, an Nomm, bhc, bực or Schrëtt.
b) ach, ,ch, ếc, ich
ach, ,ch, ếc, ich benotzt fir austauschbar ze sinn.
Ex .: + Chinesesche Charakter 役, Sino-Vietnamesesch Liesung: dịch vläicht och vertrieden việc in Nomm;
+ Chinese Charakter Rout, Sino-Vietnamesesch Liesung: xich, kann och vertrieden, an Nomm, xch or xch.
c) ai, ay, ây, oai, oay, uây, oi, ôi, ơi, uôi, ươi, ui, ưi, e, ê, ech, ia a heiansdo ưa
ai, ay, ây, oai, oay, uây, oi, ôi, ơi, uôi, ươi, ui, ưi, e, ê, ech, ia a heiansdo ưa sinn austauschbar.
Ex .: + Chinesesche Charakter Ënnerstëtzung, Sino-Vietnamesesch Liesung: chi vläicht och vertrieden chia in Nomm;
+ Chinese Charakter 皮, Sino-Vietnamesesch Liesung: bì kann och vertrieden, an Nomm, bề or vừa.
d) am, ,m, mm, em, êm, im, iêm, om, ôm, ơm, um, ươm
am, ,m, mm, em, êm, im, iêm, om, ôm, ơm, um, ươm benotzt fir austauschbar ze sinn.
Ex .: + Chinesesche Charakter 冘, Sino-Vietnamesesch Liesung: am kann och vertrieden, an Nomm, đâm, đem or đơm.
e) an, ăn, ân, en, ên, iên, uyên, an, uân, an, ôn, ươn, ơn, un, ưn, uôn
an, ăn, ân, en, ên, iên, uyên, an, uân, an, ôn, ươn, ơn, un, ưn, uôn benotzt fir austauschbar ze sinn.
Ex .: + Chinesesche Charakter 鄰, Sino-Vietnamesesch Liesung: Heemecht gouf och benotzt fir ze representéieren lén in Nomm.19
f) ăng, âng, ung, ưng, .ng
ăng, âng, ung, ưng, .ng benotzt fir austauschbar ze sinn.
Ex .: + Chinesesche Charakter Board, Sino-Vietnamesesch Liesung: posten gouf och benotzt fir ze representéieren, an Nomm, dang or chừng.
g) eng, eng, eng a heiansdo .ng
ong, ông, eng an heiansdo waren ưng austauschbar.
Ex .: + Chinesesche Charakter fir, Sino-Vietnamesesch Liesung: dụng gouf och benotzt fir ze representéieren, an Nomm, dong, Dũng.
h) anh, ênh, inh, ieng, ang, ưng
anh, ênh, inh, ieng, ang, ưng benotzt fir austauschbar ze sinn.
Ex .: + Chinesesche Charakter Gebuert, Sino-Vietnamesesch Liesung: sinh or Gebuert gouf och benotzt fir ze representéieren sieng in Nomm.
i) ao, au, âu, o, ô, ơ, u, ư, ưa, ưu
ao, au, âu, o, ô, ơ, u, ư, ưa, ưu benotzt fir austauschbar ze sinn.
Ex .: + Chinesesche Charakter 牢, Sino-Vietnamesesch Liesung: laotesch gouf och benotzt als hsiai-sheng ze vertrieden laotesch, Lau, Trao or Formatioun.
j) ap, ăp, âp, ep, êp, iêp, ip, op, ôp, ơp, up, ưp, ươp
ap, ăp, âp, ep, êp, iêp, ip, op, ôp, ơp, up, ưp, ươp waren austauschbar.
Ex .: + Chinesesche Charakter an, Sino-Vietnamesesch Liesung: cập gouf och benotzt fir ze representéieren, an Nomm, gặp, gấp or kịp.
k) an, ăt, ât, uất, ot, ôt, ơt, ut, ưt, ươt, uôt, et
an, ăt, ât, uất, ot, ôt, ơt, ut, ưt, ươt, uôt, et waren austauschbar.
Ex .: + Chinesesche Charakter 乙, Sino-Vietnamesesch Liesung: ât gouf och benotzt fir ze representéieren Nomm, ắt, Strooss or it.
l) et, êt, iêt, et
et, êt, iêt, et waren austauschbar.
Ex .: + Chinesesche Charakter 歇, Sino-Vietnamesesch Liesung: hiết gouf och benotzt fir ze representéieren Nomm hết or huet et net.
NB: Vun den uewe genannte Beispiller gesi mir datt et e puer sinn Chữ Nomm goufe gemaach andeems se net nëmmen initial Konsonanten geännert hunn, awer och endlech Silben an heiansdo souguer Téin.
Ex .: + an konnt gelies ginn cập, gặp, kịp or kipp; konnt gelies ginn ngm, ngắm or gẫm.
... weider am Abschnitt 3 ...
MÉI GESINN:
◊ CHỮ NÔM oder de fréiere vietnamesesche Skript a seng Vergaangenheet Contributiounen zur vietnamesescher Literatur - Sektioun 3.
◊ CHỮ NÔM oder de fréiere vietnamesesche Skript a seng Vergaangenheet Contributiounen zur vietnamesescher Literatur - Sektioun 1.
NOTIZEN:
15 Nguyễn Khắc-Kham, "Auslännesch Prêten a Vietnamesesch”, Gebiet a Kulturstudien, Nr 19, Tokyo University of Foreign Studies, 1969 S. 142-175.
16 Kono Rokuro, "D'Chinesesch Schreiwen a säin Afloss op d'Skripte vun den Nopeschlänner mat spezielle Referenz op Korea a Japan“, Erënnerungen vum Fuerschungsdepartement vum Toyo Bunko (Déi orientalesch Bibliothéik) Nee 27. De Toyo Bunko, Tokyo, 1969. S. 117-123., 一 要 解 國語 [Dir wësst net wat Dir maacht], 國 文法 辭典, 文學 博士 湯 氵 尺 幸 吉 郎 監 介 參 寺 瀨 光 男 男 編, 東京 堂 出版, Säit 66.
17 Dảng Quảng Hàm, “Le chữ nôm ou écriture démotique. Son Wichtegkeet dans l'étude de l'ancienne littérature Annamite”, Bulletin de l’Information Publique de l’Indochine No 7, Mars 1942. NB Ënnert de Beispiller vun dëser véierter Kategorie vu chữ nôm huet Dương Quảng Hàm och d'Grafeme zitéiert, Sino-Vietnamesesch Liesung: vị (genéissen, schmaachen) wéi benotzt gëtt fir de Vietnamesesche Morphem ze transkriberen mirAn. Wéi och ëmmer, dëse Schrëftsteller denkt datt de Chinese Charakter vläicht gelies ginn ass mir vun de Vietnameser esou fréi wéi den Ufank vun der Chinesescher T'ang Dynastie an der Imitation vun der Chinesescher Liesung. (z.b. H. Maspero, “Quelques mots Annamites d'origine Chinoise" BEFEO, Nr 3, 1916, S. 35-39). Deementspriechend ass et vläicht eng chữ Nomm deem säin Datum virum aachte Joerhonnert war.
18 RP Hồ Ngọc Cẩn, Bäinumm An Nam, Littérature Annamite, Imprimerie de la Société des Missions Etrangères, Hong Kong, 1933. S. 162-166.
19 Dëst Beispill gëtt vum 竃 dëse Schrëftsteller amplaz vun deem, nach Hồ Ngọc Cẩn, gouf benotzt fir an Nôm representant ze ginn rn, ran or reen.
BAN TU THƯ
03 / 2020
NOTIZEN:
** Den Titel vun de Sektiounen, fett Texten an de Featured Sepia Bild gouf vum Ban Tu Thu festgeluecht - thanhdiavietnamhoc.com
◊ Quell: Institut fir Sino-Nom Studien.